അമ്പലപ്പുഴയിലെ ലളിത-പാഞ്ചാലി

ജൂലൈ 2, 2010: സന്ദര്‍ശന്‍ കഥകളി വിദ്യാലയത്തിന്റെ ആഭിമുഖ്യത്തില്‍ അമ്പലപ്പുഴ ശ്രീകൃഷ്ണ സ്വാമിക്ഷേത്രത്തില്‍ 'കിര്‍മ്മീരവധം' കഥകളിയിലെ ലളിതയും പാഞ്ചാലിയും ഉള്‍പ്പെടുന്ന രംഗം അവതരിപ്പിച്ചു. ദുബായില്‍ നിന്നുമുള്ള രഞ്ജിനി എ. നായരാണ്‌ അന്നേ ദിവസം കളിയുടെ ചിലവുകള്‍ വഹിച്ചത്. മാര്‍ഗി വിജയകുമാര്‍ അവതരിപ്പിച്ച ലളിതയായിരുന്നു കളിയുടെ മുഖ്യ ആകര്‍ഷണം. പാട്ടില്‍ പത്തിയൂര്‍ ശങ്കരന്‍കുട്ടി, കലാമണ്ഡലം ജയപ്രകാശ് എന്നിവരും മദ്ദളത്തില്‍ കലാനിലയം മനോജും പിന്നണിയില്‍ പ്രവര്‍ത്തിച്ചു. പാഞ്ചാലിയായി കലാനിലയം വിനോദ്, ചെണ്ടയിലും ഇടയ്ക്കയിലും കലാമണ്ഡലം ശ്രീകാന്ത് വര്‍മ്മ തുടങ്ങിയ കലാകാരന്മാരും കളിക്ക് കൂടുകയുണ്ടായി‍. തന്റെ ഭര്‍ത്താവായ ശാര്‍ദ്ദൂലനെ നിഗ്രഹിച്ച പാണ്ഡവരോട് പ്രതികാരം ചെയ്യുക എന്ന ഉദ്ദേശത്തോടെ പാഞ്ചാലിയുടെ സമീപമെത്തുന്ന ലളിതയില്‍ നിന്നുമാണ്‌ കഥാഭാഗം ആരംഭിക്കുന്നത്.

Images

പാണ്ഡവര്‍ സന്ധ്യാവന്ദനത്തിനു പോയ തക്കം നോക്കി സുന്ദരീരൂപം പൂണ്ട സിംഹിക, പാഞ്ചാലിയുടെ സമീപമെത്തുന്നു. മറ്റാരും അവിടെയെങ്ങുമില്ല എന്ന് നോക്കി ഉറപ്പാക്കിയുള്ള സിംഹികയുടെ പ്രവേശനം മുതല്‍ക്കു തന്നെ പൂര്‍ണമായും കഥാപാത്രാനുസരണമായ അവതരണമായിരുന്നു മാര്‍ഗി വിജയകുമാറിന്റേത്. നവരസത്തില്‍ ചിട്ടചെയ്തിരിക്കുന്ന വളരെ പതിഞ്ഞ കാലവട്ടത്തിലുള്ള "നല്ലാര്‍കുലമണിയും..." എന്ന പദമാണ്‌ ആദ്യം. 'അല്ലണിക്കുഴലാളേ...', 'ഹരിണാങ്കോപമാനനേ...' എന്നിങ്ങനെയുള്ള മധുരതരമായ സംബോധനകളില്‍ തുടങ്ങി, ഒരു കൂട്ടുകാരി എന്ന തലത്തിലേക്ക് പാഞ്ചാലിയെ അടുപ്പിക്കുകയാണ്‌ ലളിത ഈ പദത്തിലൂടെ. പാഞ്ചാലിയെ പാട്ടിലാക്കുവാനുള്ള ലളിതയുടെ ഭാഷണം ഭംഗിയായി അവതരിപ്പിക്കുക മാത്രമല്ല, ഒട്ടൊരു കൌശലത്തോടെ തന്റെ വാക്കുകള്‍ക്ക് ഇവളില്‍ എന്തെങ്കിലും സ്വാധീനമുണ്ടോ എന്ന് ഇടയ്ക്കിടെ നോക്കുകയും ചെയ്തു മാര്‍ഗി വിജയകുമാറിന്റെ ലളിത. 'മത്സഖീ...' എന്നൊക്കെ വിളിക്കുന്നതിനൊപ്പം, ഒന്ന് തിരിഞ്ഞ് 'സഖിയോ, നീയോ...' എന്ന മട്ടിലുള്ള ലളിതയുടെ ഉള്ളിലിരിപ്പും ഇടയ്ക്കിടെ പ്രകടമാക്കിയായിരുന്നു അവതരണം. എന്നാല്‍ ഇവയുടെ ആവര്‍ത്തനങ്ങളൂം, ഓരോ തവണയുമുള്ള ദൈര്‍ഘ്യവും അല്‍പം കൂടിപ്പോയോ എന്ന സംശയം ഉണ്ടാവാതിരുന്നില്ല. നിമിഷങ്ങളുടെ ദൈഘ്യത്തില്‍, ഉള്ളിലെ കുടിലത ഭാവത്തില്‍ വളരെ പ്രകടമാക്കി, പെട്ടെന്നു തന്നെ തിരിച്ച് പ്രസന്നവദനയാവുന്ന രീതിയാണെന്നു തോന്നുന്നു കൂടുതല്‍ യോജിക്കുന്നത്.

Lalitha-Panchali (KirmeeraVadham)

Ambalappuzha SriKrishna Temple, Alappuzha

Written by

• Kottayam Thampuran

Actors

• Margi Vijayakumar as Lalitha
• Kalanilayam Vinod as Panchali

Singers

• Pathiyoor Sankarankutty
• Kalamandalam Jayaprakash

Accompaniments

• Kalanilayam Manoj (Maddalam)
• Kalamandalam Sreekanth Varma (Idakka/Chenda)

Chutty

• None

Kaliyogam

• Sandarsan Kathakali Vidyalayam, Ambalappuzha

Organized by

• Sandarsan Kathakali Vidyalayam for Ranjini A. Nair

July 02, 2010

കലാനിലയം വിനോദാണ്‌ പാഞ്ചാലിയായി വേഷമിട്ടത്. 'കിര്‍മ്മീരവധം' ആദ്യഭാഗം കഴിഞ്ഞ് 'ലളിത-പാഞ്ചാലി'യിലെത്തുമ്പോള്‍, പലരുടേയും പാഞ്ചാലി വിഷാദസ്ഥായി വിട്ട് സന്തോഷവതിയാവാറുണ്ട്. 'ലളിത-പാഞ്ചാലി' മാത്രമായി അവതരിപ്പിക്കുമ്പോള്‍ ഇതിനുള്ള സാധ്യത ഏറുകയും ചെയ്യുന്നു. എന്നാല്‍ ഈയൊരു കുറവുണ്ടാവാതെ പാഞ്ചാലിയുടെ ദുഃഖസ്ഥായി ശരിയായി ഉള്‍ക്കൊണ്ടു തന്നെയാണ്‌ ഇവിടെ കലാനിലയം വിനോദ് പ്രവര്‍ത്തിച്ചത്. ലളിതയുടെ പദമറിഞ്ഞുള്ള ചില ചോദ്യങ്ങളൊക്കെ വിനോദ് ഇടയ്ക്കിടെ ചോദിക്കുകയുമുണ്ടായി. തുടക്കത്തില്‍ അപരിചിതഭാവത്തോടെ, അല്‍പം അകലമിട്ട് പെരുമാറുന്ന പാഞ്ചാലി പദാവസാനമാവുമ്പോഴേക്കും ലളിതയുടെ വാക്‍സാമര്‍ത്ഥ്യത്താല്‍ അവളില്‍ വിശ്വസിച്ച് അടുത്തു പെരുമാറുന്നു. പാഞ്ചാലിയിലെ ഈയൊരു മാറ്റം അത്രകണ്ട് തന്റെ അവതരണത്തില്‍ പ്രകടമാക്കുവാന്‍ വിനോദിന്‌ കഴിഞ്ഞില്ല എന്നതായിരുന്നു വേഷത്തിലെ എടുത്തു പറയുവാനുള്ള ഒരു കുറവ്. കാട്ടിലുള്ള ദുര്‍ഗാക്ഷേത്രത്തെക്കുറിച്ച് ഗണിക പറയുമ്പോള്‍, കാര്യമായ എതിര്‍പ്പൊന്നും കൂടാതെ കൂടെവരാമെന്ന് സമ്മതിക്കുകയും ചെയ്തു പാഞ്ചാലി. പാഞ്ചാലിയെ പ്രലോഭിപ്പിക്കുന്നതായുള്ള ലളിതയുടെ ആട്ടങ്ങള്‍ക്ക് അതിനാല്‍ തന്നെ ഇടം ലഭിച്ചതുമില്ല. വനവാസക്കാലത്തെ പാഞ്ചാലിയെ അവതരിപ്പിക്കുമ്പോള്‍ മുടിയഴിച്ച് മുന്നിലേക്കിട്ടാണ്‌ അരങ്ങിലെത്തേണ്ടത്. ഈ കാര്യം ഓര്‍ത്തു ചെയ്യുന്നതിലും വിനോദ് വീഴ്ച വരുത്തി.

മധുരഭാഷണങ്ങളാല്‍ പാഞ്ചാലിയെ പ്രലോഭിപ്പിച്ച് ലളിത കാട്ടിലെത്തിക്കുന്നു. കൊടുങ്കാട്ടിലെ ഭീകരതകളില്‍ നിന്നും പാഞ്ചാലിയുടെ ശ്രദ്ധതിരിക്കുവാനായി കാനനദൃശ്യങ്ങളെ ഓരോന്നായി ലളിത വര്‍ണിച്ചു തുടങ്ങുന്നു. കാമ്പോജിയില്‍ ചിട്ടപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്ന "കണ്ടാലതിമോദം..." എന്ന പ്രസിദ്ധമായ പദമാണിവിടെ. പാഞ്ചാലിയുടെ കണ്ടിവാര്‍ കുഴലി കണ്ട വണ്ടുകളുടെ ഇണ്ടലോടെയുള്ള മണ്ടല്‍, തളിരുകളാവുന്ന വിരലുകളിളക്കിയുള്ള വല്ലികാനടികളുടെ അഭിനയം അഥവാ നൃത്തം, കുസുമങ്ങള്‍ പൊഴിച്ചുള്ള കുറിഞ്ഞിമരങ്ങളുടെ എതിരേല്‍പ്; കഥകളിയുടെ നൃത്തസാധ്യതകളെ ഉപയോഗപ്പെടുത്തുവാന്‍ കലാകാരന്‌ അവസരമൊരുക്കുന്നവയാണ്‌ ഈ പദഭാഗങ്ങളൊക്കെയും. 'കണ്ടാലതിമോദം ഉണ്ടായ് വരു'ന്ന തരത്തിലായിരുന്നു, ഈ സാധ്യതകള്‍ പദാര്‍ത്ഥ മുദ്രകളോടിണക്കിയുള്ള മാര്‍ഗി വിജയകുമാറിന്റെ അവതരണവും. ഉഗ്രരൂപിണിയായി ലളിത മാറുന്ന ഭാഗത്ത് മാത്രം കുറച്ചു കൂടി ഊര്‍ജ്ജം നല്‍കാമായിരുന്നു എന്നു തോന്നിച്ചു.

മേളക്കാരുടെ, വിശേഷിച്ച് മദ്ദളം കലാകാരന്റെ പിന്തുണയില്ലാതെ 'കിര്‍മ്മീരവധ'ത്തിലെ ലളിതയെ ചെയ്തു വിജയിപ്പിക്കുവാന്‍ ഒരു കലാകാരനും സാധിക്കില്ല. മാര്‍ഗി വിജയകുമാറിന്റെ ലളിത ഇത്രത്തോളം അനുഭവത്തായെങ്കില്‍ അതില്‍ ചെറുതല്ലാത്ത പങ്ക് അന്നേ ദിവസം മദ്ദളം കൈകാര്യം ചെയ്ത കലാനിലയം മനോജിനുമുണ്ട്. വണ്ടുകളുടെ മുരണ്ടലും, കുയില്‍ നാദത്തോട് ചേരുന്ന മുളന്തണ്ടുകളുടെ ഗീതവുമെല്ലാം മദ്ദളത്തില്‍ ഉയിര്‍ക്കുവാനും മനോജ് ശ്രമിച്ചുകണ്ടു. കലാമണ്ഡലം ശ്രീകാന്ത് വര്‍മ്മയായിരുന്നു തുടക്കത്തില്‍ ഇടയ്ക്കയിലും, തുടര്‍ന്ന് ഘോരരൂപിണിയാവുന്ന വേളയില്‍ ചെണ്ടയിലും പ്രവര്‍ത്തിച്ചിരുന്നത്. ഇടയ്ക്ക ഒരു അനിവാര്യതയല്ലെങ്കിലും, ഇവിടുത്തെപോലെ മൈക്ക് നല്‍കാതെ ഉപയോഗിച്ചാല്‍, കലാശഭാഗങ്ങളിലും മറ്റും ഇടഞ്ഞുകൊട്ടുന്നതില്‍ ഒരു രസമുണ്ട്. ഈ തരത്തില്‍, ശ്രീകാന്തിന്റെ ഇടയ്ക്ക കളിക്ക് ഗുണകരമായെങ്കില്‍, ഒടുവില്‍ ചെണ്ട അല്‍പം പിന്നിലായത് ആ ഭാഗങ്ങള്‍ അത്രകണ്ട് അനുഭവത്താവാതിരുന്നതിന്‌ ഒരു കാരണമായി. പത്തിയൂര്‍ ശങ്കരന്‍കുട്ടി, കലാമണ്ഡലം ജയപ്രകാശ് എന്നിവരുടെ അന്നേദിവസത്തെ ആലാപനവും സവിശേഷ പരാമര്‍ശമര്‍ഹിക്കുന്നു. വണ്ടുകളുടെ മണ്ടലും കീചകങ്ങളുടെ കുഴലൂത്തും വായുവിന്റെ ഇളക്കവുമെല്ലാം ആലാപനത്തിലും കൊണ്ടുവരുവാന്‍ പത്തിയൂര്‍ ശങ്കരന്‍കുട്ടിക്ക് കഴിഞ്ഞു. പരിചയക്കുറവ് / അശ്രദ്ധ മൂലമുള്ള ചില കുറവുകള്‍ കലാമണ്ഡലം ജയപ്രകാശിന്റെ ആലാപനത്തില്‍ ഉണ്ടായിരുന്നെങ്കിലും, കിഴക്കേക്കോട്ടയിലെ ആലാപനത്തെ അപേക്ഷിച്ച് ഏറെ മികവ് കൈവരിക്കുവാന്‍ ഇവിടെ ജയപ്രകാശിനു കഴിഞ്ഞു.

ഏഴെട്ട് വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്കു മുന്‍പ് ആലപ്പുഴ ജില്ലാ കഥകളി ക്ലബ്ബ് വാര്‍ഷികത്തോടനുബന്ധിച്ച് അവതരിപ്പിച്ച 'ലളീത-പാഞ്ചാലി'യുടെ സ്മരണകളുണര്‍ത്തിയാണ്‌ ഇവിടുത്തെ അരങ്ങിന്‌ തിരശ്ശീല വീണത്. മാര്‍ഗി വിജയകുമാര്‍ തന്നെ ലളിതയായെത്തിയ അന്നത്തെ കളിക്ക്; കലാമണ്ഡലം ഹൈദരാലി, പത്തിയൂര്‍ ശങ്കരന്‍കുട്ടി എന്നിവരൊരുമിച്ചുള്ള ആലാപനവും, കലാമണ്ഡലം ശങ്കരവാര്യരൊരുക്കിയ മദ്ദളമേളവും കൊഴുപ്പുകൂട്ടി. അന്നത്തെ കളിയോട് ഉപമിച്ചാല്‍ (ഉപമിക്കുന്നതില്‍ പ്രത്യേകിച്ച് കാര്യമൊന്നുമില്ലെങ്കിലും!) ഇവിടുത്തേത് അത്രത്തോളമെത്തിയില്ലെന്ന് പറയുവാന്‍ രണ്ടാമതൊരു ആലോചന വേണ്ട. എന്നാല്‍ തന്നെയും, അടുത്തു കണ്ടിട്ടുള്ളവയെ അപേക്ഷിച്ച് വളരെ മികവുപുലര്‍ത്തിയ ഒരു ലളിതയേയും പാഞ്ചാലിയേയുമാണ്‌ അമ്പലപ്പുഴയിലെ അരങ്ങില്‍ കാണുവാനായത്.
--