കിഴക്കേക്കോട്ടയിലെ കീചകവധം

ആഗസ്റ്റ് 11, 2010: 'കേരള രംഗകലോല്‍സവ'ത്തിന്റെ ഭാഗമായി ദൃശ്യവേദിയുടെ ആഭിമുഖ്യത്തില്‍ ഇരയിമ്മന്‍ തമ്പി രചിച്ച 'കീചകവധം' കഥകളി കാര്‍ത്തിക തിരുനാള്‍ തിയേറ്ററില്‍ അവതരിപ്പിച്ചു. കലാമണ്ഡലം സോമന്‍ കീചകനായും കലാമണ്ഡലം വിജയകുമാര്‍ മാലിനിയായും അരങ്ങിലെത്തി. ഇതര കഥാപാത്രങ്ങളായ സുദേഷ്ണ, വലലന്‍ എന്നിവരായി യഥാക്രമം കലാനിലയം വിനോദും മാര്‍ഗി ബാലസുബ്രഹ്മണ്യനും വേഷമിട്ടു. കോട്ടക്കല്‍ മധു, കലാനിലയം രാജീവന്‍ എന്നിവരായിരുന്നു ഗായകര്‍. കലാമണ്ഡലം കൃഷ്ണദാസ് ചെണ്ടയിലും, മാര്‍ഗി രവീന്ദ്രന്‍ മദ്ദളത്തിലും മേളമുതിര്‍ത്തു. വിരാട രാജ്ഞിയായ സുദേഷ്ണയുടെ സമീപം മാലിനിയെന്ന പേരു സ്വീകരിച്ച് സൈരന്ധ്രിയായെത്തുന്ന പാഞ്ചാലിയില്‍ നിന്നുമാണ്‌ കഥ ആരംഭിക്കുന്നത്. "ശശിമുഖി! വരിക സുശീലേ!" എന്ന് സുദേഷ്ണ മാലിനിയെ സ്വാഗതം ചെയ്യുന്നു.

Images

ആരാണ്‌ എന്താണ്‌ എന്നൊക്കെ തിരക്കുന്ന രാജ്ഞിയോട് താന്‍ പാഞ്ചാലിയുടെ കൊട്ടാരത്തിലെ സൈരന്ധ്രിയായിരുന്നുവെന്നും, മാലിനി എന്നാണ്‌ തന്റെ പേരെന്നും അറിയിക്കുന്നു. കലാനിലയം വിനോദിന്റെ സുദേഷ്ണ മാലിനിയേക്കാള്‍ ദുഃഖിതയായി കാണപ്പെട്ടു. പ്രസന്നവദനനായി, കഷ്ടപ്പെട്ട് ചെയ്യുന്നുവെന്ന തോന്നല്‍ ഉണ്ടാക്കാതെ, ആസ്വദിച്ച് അരങ്ങില്‍ പ്രവര്‍ത്തിച്ചിരുന്നെങ്കില്‍ കൂടുതല്‍ മികച്ചതാക്കാമായിരുന്നു വിനോദിന്‌ തന്റെ വേഷം. "വന്നിതു ഹൃദിമമ തോഷം..." എന്ന ഭാഗത്ത് 'വന്നു' എന്ന അര്‍ത്ഥമുദ്ര കാട്ടുന്നതിനു പകരമായി 'ഉളവായി' എന്നാടുന്നതാവും കൂടുതല്‍ ഭംഗി. കലാമണ്ഡലം വിജയകുമാര്‍ സൈരന്ധ്രിയായെത്തുന്ന പാഞ്ചാലിയെ മനോഹരമാക്കി. കഥകളിയിലെ നൃത്ത സാധ്യതകള്‍ അവസരത്തിനൊപ്പിച്ച് ഉപയോഗിക്കുമ്പോഴും, കലാശങ്ങളില്‍ പോലും പാത്രസ്വഭാവം കൈവിടുന്നില്ല എന്നതാണ്‌ വിജയകുമാറിന്റെ വേഷത്തെക്കുറിച്ച് എടുത്തു പറയേണ്ടതായുള്ളത്. പദങ്ങള്‍ക്കു ശേഷം; 'ചൂതില്‍ തോറ്റ് പാഞ്ചാലിയും മറ്റും വനവാസത്തിനു പോയതില്‍ പിന്നെ ഇത്രയും നാള്‍ നീ എവിടെയായിരുന്നു?', 'ഇപ്പോളെന്താണ്‌ അവിടെനിന്നും ഇങ്ങോട്ട് വരുവാനുള്ള കാരണം?' എന്നിങ്ങനെ എന്തെങ്കിലുമൊക്കെ ചോദ്യങ്ങളും അതിനുള്ള ഉത്തരങ്ങളും സുദേഷ്ണയും മാലിനിയും ആടാറുണ്ട്. ഇവിടെ പ്രത്യേകിച്ചൊരു ആട്ടവും പദങ്ങള്‍ക്കു ശേഷം ഉണ്ടായില്ല.

വീരത്തില്‍ തുടങ്ങി ശൃംഗാരത്തില്‍ അവസാനിക്കുന്ന മട്ടിലാണ്‌ കീചകന്റെ തിരനോട്ടം കണ്ടിട്ടുള്ളത്. എന്നാലിവിടെ, അതു നേരേ തിരിഞ്ഞു. മാത്രവുമല്ല, പലപ്പോഴും ശൃംഗാരമാണോ വീരമാണോ എന്നു സംശയിച്ചു പോവുന്ന ഭാവത്തിലായിരുന്നു കലാമണ്ഡലം സോമന്റെ കീചകനായുള്ള തിരനോട്ടം. എന്നാല്‍, തിരനോട്ടത്തിലെ ഈ കുറവ് പരിഹരിക്കുന്നതായിരുന്നു സോമന്റെ തുടര്‍ന്നുള്ള അരങ്ങിലെ പ്രവര്‍ത്തി. പതിഞ്ഞ കാലത്തിലുള്ള "മാലിനി! രുചിരഗുണശാലിനീ!" എന്ന കീചകന്റെ പദമാണ്‌ ആദ്യം. മാലിനിയോടുള്ള തന്റെ അടങ്ങാത്ത കാമാവേശം പ്രകടമാക്കുകയാണ്‌ കീചകനിതില്‍. ഈ ഭാഗത്തെ മാലിനിയായുള്ള കലാമണ്ഡലം വിജയകുമാറിന്റെ പ്രവര്‍ത്തിയും അഭിനന്ദനമര്‍ഹിക്കുന്നു. കീചകനെക്കുറിച്ച് കേട്ടറിവുള്ളതിനാലാവാം, അല്‍പം ഭയാശങ്കയോടെ നില്‍ക്കുന്ന മാലിനി കീചകന്റെ ഉള്ളിലിരുപ്പ് അറിയുന്നതോടെ വല്ലാതെ പരിഭ്രമിക്കുന്നു. മാലിനിയുടെ ഈ ഭാവമാറ്റം, പടിപടിയായി ഉയരുന്ന തരത്തില്‍, വിശ്വസിനീയമായി അവതരിപ്പിക്കുവാന്‍ വിജയകുമാറിനു കഴിഞ്ഞു. തുടര്‍ന്ന് കീചകനോടുള്ള "സാദരം നീ ചൊന്നൊരു..." എന്നതില്‍ ആവര്‍ത്തിച്ചു വരുന്ന "മാന്യമല്ല, കുമതേ!" എന്ന ഭാഗം തുടക്കത്തില്‍ മുഖത്തൊരു നീരസത്തോടെ അഭിസംബോധന മുദ്രയിലാടി; പിന്നീട് ചരണങ്ങള്‍ക്കു ശേഷം വരുമ്പോള്‍ അരാളം പിടിച്ച് പ്രയോഗത്തിലെ ശക്തി ക്രമമായി കൂട്ടിയുള്ള അവതരണവും ശ്രദ്ധേയമായി. ഇതു സാധൂകരിക്കുവാന്‍ തക്കവണ്ണം മാലിനിയുടെ ഓരോ ഒഴിവുകിഴിവിനുമുള്ള കീചകന്റെ മറുപടികളും മികവു പുലര്‍ത്തി. (ഉദാ: സീതയെ അപഹരിച്ച രാവണന്‍ കൊല്ലപ്പെട്ടത് മാലിനി പറയുമ്പോള്‍, 'ആഗ്രഹം സാധിച്ചു കഴിഞ്ഞാല്‍ പിന്നെ മരിച്ചാലെന്ത്!' എന്നാണ്‌ കീചകന്റെ പ്രതികരണം.)

KeechakaVadham

Karthika Thirunal Theater, East-Fort, Thiruvananthapuram

Written by

• Irayimman Thampi

Actors

• Kalamandalam Soman as Keechakan
• Kalamandalam Vijayakumar as Malini
• Kalanilayam Vinod as Sudeshna
• Margi Balasubrahmanian as Valalan

Singers

• Kottackal Madhu
• Kalanilayam Rajeevan

Accompaniments

• Kalamandalam Krishnadas in Chenda
• Margi Raveendran in Maddalam

Chutty

• RLV Somadas

Kaliyogam

• Margi, Thiruvananthapuram

Organized by

• Drisyavedi, Thiruvananthapuram

Date

കീചകന്റെ പക്കല്‍ നിന്നും സൈരന്ധ്രി ഉപായത്തില്‍ രക്ഷപെടുന്നു. ഇപ്രകാരം പെട്ടെന്ന് മറഞ്ഞുപോയ സൌന്ദര്യധാമത്തെക്കുറിച്ചോര്‍ത്ത് കീചകന്റെ സ്വസ്ഥത നശിക്കുന്നു. ഇവളെ നേടുവാന്‍ എന്താണ്‌ വഴി എന്നാലോചിച്ച്, 'ഇവള്‍ രാജ്ഞിയുടെ പരിചാരക, തന്റെ ഇംഗിതം സഹോദരിയെ അറിയിക്കുക തന്നെ' എന്നാടുന്നു. എന്നാല്‍ ഇത് പോയി സഹോദരിയെ അറിയിക്കുന്നത് ലജ്ജാകരം തന്നെ എന്ന് കീചകന്‍ ഓര്‍ക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഒടുവില്‍ മറ്റുവഴിയില്ലാത്തതിനാല്‍ സഹോദരിയെ കണ്ട് ആഗ്രഹം പറയുക തന്നെ എന്നുറയ്ക്കുന്നു. കീചകന്റെ ഇംഗിതമറിയുന്ന സുദേഷ്ണ ആവും‍വിധം സഹോദരനെ ഉപദേശിക്കുന്നു. 'അഞ്ചു ഗന്ധര്‍വ്വന്മാരെ ജയിക്കുവാന്‍ ഞാനൊറ്റയ്ക്കു മതി, പക്ഷെ പഞ്ചബാണനെ ജയിക്കുവാന്‍ എനിക്കാവുന്നില്ല' എന്നാണ്‌ കീചകന്‍ പ്രതിവചിക്കുന്നത്. ഇതു കേട്ട്, വല്ലവിധേനയും അവളെ നിന്റെ മന്ദിരത്തിലേക്ക് ഞാന്‍ അയയ്ക്കാം എന്നു പറഞ്ഞ് സുദേഷ്ണ കീചകനെ യാത്രയാക്കുന്നു. തുടര്‍ന്ന്, മാലിനിയെ വിളിച്ച് കീചകന്റെ മന്ദിരത്തില്‍ പോയി മദ്യം വാങ്ങിവരുവാന്‍ സുദേഷ്ണ ആജ്ഞാപിക്കുന്നു. മാലിനി ആദ്യം ഇതിനോട് എതിര്‍പ്പ് പ്രകടിപ്പിക്കുന്നെങ്കിലും പിന്നീട് രാജ്ഞിയുടെ പരുഷമൊഴികള്‍ കേട്ട് പോകുവാന്‍ തീരുമാനിക്കുന്നു. "ക്ഷോണീന്ദ്രപത്നിയുടെ..." എന്ന അഭിനയപ്രധാനമായ ദണ്ഡകമാണ്‌ ഈ ഭാഗത്തെ സവിശേഷത. സിംഹത്തിന്റെ ഗുഹയിലേക്ക് പോവുന്ന മാന്‍പേടയുടെ വിവശതയോടെ, മാലിനി കീചകസവിധത്തിലേക്ക് തിരിക്കുന്നു.

"ഹരിണാക്ഷീജന, മൌലീമണേ!" എന്ന പദത്തിനു മുന്‍പായുള്ള കീചകന്റെ ഒരുക്കവും മറ്റും ഒഴിവാക്കി, നേരിട്ട് മാലിനി കീചകസവിധത്തിലേക്ക് എത്തുന്നതായാണ്‌ ഇവിടെ അവതരിപ്പിച്ചത്. പദത്തിലെ "താനേവന്നതിനാലെ...", "കളഹംസഗമനേ...", "മഞ്ചമിതിങ്കല്‍..." എന്നീ ഭാഗങ്ങളൊക്കെ ആവശ്യത്തിനു മാത്രം വിസ്തരിച്ച് ഭംഗിയായി കാട്ടുവാന്‍ കലാമണ്ഡലം സോമന്‍ ശ്രദ്ധചെലുത്തി. സുദേഷ്ണയുമായുള്ള രംഗത്തിന്റെ തുടക്കത്തില്‍ അല്‍പം കൂടുതല്‍ പ്രസന്നയായി കാണപ്പെട്ടു എന്നതൊഴിച്ചാല്‍, തുടര്‍ന്നുള്ള ഭാഗങ്ങളില്‍ കലാമണ്ഡലം വിജയകുമാറിന്റെ സൈരന്ധ്രി മികച്ചു നിന്നു. സൂര്യദേവനയയ്ക്കുന്ന മദോല്‍ക്കടനെന്ന രാക്ഷസനാണ്‌ മാലിനിയെ കീചകന്റെ പക്കല്‍ നിന്നും രക്ഷിക്കുന്നത്. അതിനെക്കുറിച്ച് ഒരു സൂചനയും കീചകനേയും മാലിനിയേയും അവതരിപ്പിച്ച രണ്ട് കലാകാരന്മാരില്‍ നിന്നും ഉണ്ടായില്ല. മാലിനിയുടെ പുറകേ രംഗത്തില്‍ നിന്നും ഓടി മറയുകയാണ്‌ കീചകന്‍. അതില്‍ നിന്നും എന്താണ്‌ മനസിലാവുക? മാലിനി രക്ഷപെട്ടു എന്ന് ഈ അവതരണത്തിലൂടെ വ്യക്തമാവുന്നില്ല. രംഭയ്ക്ക് പിന്നാലെ ഓടി മറയുന്ന രാവണന്‍ തിരിച്ചു വന്ന് ആടുന്നതില്‍ നിന്നുമാണ്‌ എന്താണ്‌ സംഭവിച്ചതെന്ന് കാണികള്‍ക്ക് മനസിലാവുന്നത്. അതുപോലെ കീചകന്‍ രംഗത്തു നിന്നും ഈ വിധം ഓടി മറഞ്ഞതിനു ശേഷം, ഉദ്ദേശം സാധിക്കാത്തതിലുള്ള രോഷത്തോടെ തിരിച്ചു വന്ന്, സംഭവിച്ചതിനെപ്പറ്റിയൊരു സൂചനയായി ആടിയാല്‍ രംഗം കൂടുതല്‍ മികച്ചതാക്കാമെന്നു തോന്നുന്നു.

വലലന്റെ ഭാഗങ്ങള്‍ ഇപ്പോള്‍ പതിവായി കണ്ടുവരുന്ന രീതിയില്‍ ഓടിച്ചു തീര്‍ക്കുകയാണ്‌ ഉണ്ടായത്. അതിനാല്‍ തന്നെ, വലലനായെത്തിയ മാര്‍ഗി ബാലസുബ്രഹ്മണ്യന്‌ കാര്യമായൊന്നും അരങ്ങില്‍ ചെയ്യുവാനുണ്ടായിരുന്നില്ല. കീചകനെക്കുറിച്ചുള്ള സങ്കടവുമായെത്തുന്ന മാലിനിയെ; 'ഉപായത്തില്‍ നീ അവനെ നൃത്തഗൃഹത്തിലെത്തിക്കുക. ആരുമറിയാതെ അവന്റെ കഥ ഞാന്‍ കഴിച്ചു കൊള്ളാം' എന്നു പറഞ്ഞ് വലലന്‍ ആശ്വസിപ്പിക്കുന്നു. അപ്രകാരം നൃത്തഗൃഹത്തിലെത്തുന്ന കീചകനെ, ഇരുളില്‍ മറഞ്ഞിരിക്കുന്ന ഭീമന്‍ പിന്നിലൂടെ കൈക്കുള്ളിലാക്കി ഞെരിച്ച് കൊലപ്പെടുത്തുന്നു. അന്ധകാരത്തില്‍ തപ്പിത്തടഞ്ഞെത്തുന്ന കീചകനെയാണ്‌ കലാമണ്ഡലം സോമന്‍ ഇവിടെ അവതരിപ്പിച്ചത്. ഒടുക്കം വായില്‍ നിണമൊന്നും വരുത്താതെ, മിതത്വം പാലിച്ച് കീചകന്റെ മരണം അവതരിപ്പിക്കുവാനും അദ്ദേഹം മനസുവെച്ചു. ഈ വിവരങ്ങള്‍ എത്രയും പെട്ടെന്ന് ജ്യേഷ്ഠനെ അറിയിക്കുക തന്നെ എന്നാടി വലലന്‍ രംഗം വിടുന്നതോടെ 'കീചകവധ'മിവിടെ അവസാനിച്ചു. തുടര്‍ന്നുള്ള ഭീരുവും ഉപകീചകനും മറ്റും ഉള്‍പ്പെടുന്ന രംഗം സാധാരണയായി ഇപ്പോള്‍ അവതരിപ്പിച്ചു കാണാറില്ല.

ഉപകഥകള്‍

കീചകന്‍

• സൂതവംശരാജാവായ കേകയന്‍ മാളകകുമാരികളായ രണ്ടുപേരെ വിവാഹം കഴിച്ചു. ഇവരില്‍ മാളവിയില്‍ അദ്ദേഹത്തിന്‌ കീചകനും നൂറ്റിയഞ്ച് ഉപകീചകരും ജനിച്ചു. അനുജത്തിയില്‍ ഏകപുത്രിയായ സുദേഷ്ണയുമുണ്ടായി. വിരാടരാജാവായ മാത്സ്യന്‍ സുദേഷ്ണയെ വിവാഹം കഴിച്ചതോടെ, കീചകനും ഉപകീചകന്മാരും വിരാടരാജ്യത്തായി വാസം. മാത്സ്യരാജാവിന്റെ സേനാനായകനായാണ്‌ കീചകന്‍ വിരാടദേശത്ത് കഴിഞ്ഞുവന്നത്.

കോട്ടക്കല്‍ മധുവിന്റെ ആലാപനത്തില്‍ ഭാവത്തേക്കാള്‍ മുന്‍തൂക്കം സംഗീതത്തിനാണ്‌. കഥകളിക്ക് എത്രമാത്രമത് ഗുണകരമാണ്‌ എന്നതില്‍ തര്‍ക്കമുണ്ടായേക്കാമെങ്കിലും, കഥകളി പദങ്ങള്‍ ശ്രവിച്ചു മാത്രം മൂന്നു മൂന്നര മണിക്കൂറിരുന്നാലും ഒട്ടും മുഷിയില്ല. 'കീചകവധ'ത്തിലെ കാവ്യാത്മകമായ പദങ്ങള്‍ കോട്ടക്കല്‍ മധുവും, അതിനൊപ്പിച്ച് കലാനിലയം രാജീവനും ഇവിടെ മനോഹരമായി ആലപിച്ചു. അല്‍പം കൂടുതല്‍ വിയര്‍പ്പൊഴുക്കിയാല്‍ മാത്രമേ വേഷക്കാര്‍ക്ക് ഇവരുടെ പാട്ടില്‍ നിന്നും കാണികളുടെ ശ്രദ്ധ തങ്ങളിലേക്കെത്തിക്കുവാന്‍ കഴിയുകയുള്ളൂ. അതില്‍ കലാമണ്ഡലം സോമനും വിജയകുമാറും നല്ലൊരു പരിധിവരെ വിജയിച്ചു എന്നതാണ്‌ കളി മെച്ചമാകുവാന്‍ കാരണമായതും! കാര്യമിങ്ങിനെയൊക്കെയെങ്കിലും, ചിലയിടത്തൊക്കെ അനാവശ്യമായി വാക്കുകള്‍ മുറിച്ചു പാടിയത് കല്ലുകടിയായി അനുഭവപ്പെട്ടു. (ഉദാ: "സോദ... സോദരീ... രാജ്ഞീ... മൌലീ മാലി... മാലികേ... താവകം" എന്നതിനു പകരം "സോദരീ... ... രാജ്ഞീ... മൌലീ മാലികേ... ... താവകം" എന്നു തന്നെ പാടുന്നതാവും ഉചിതം. പ്രത്യേകിച്ചും സോദരീ, മാലികേ എന്നതൊക്കെ മുറിക്കാതെ തന്നെ പാടുവാന്‍ സാധിക്കുമ്പോള്‍.)

കലാമണ്ഡലം കൃഷ്ണദാസും മാര്‍ഗി രവീന്ദ്രനും ചേര്‍ന്നൊരുക്കിയ മേളത്തിന്റെ മികവും ഇവിടെ എടുത്തു പറയേണ്ടതുണ്ട്. മല്ലീശ്വരന്റെ വില്ലിനോട് മല്ലിടുന്ന ചില്ലികള്‍ കൊണ്ടുള്ള തല്ലലൊക്കെ ഇത്രത്തോളം അനുഭവത്തായത് വേഷക്കാരോട് ഒരുമിച്ചു കൂടിയ മേളത്തിന്റെ മികവു കൊണ്ടുതന്നെ. ആര്‍.എല്‍.വി. സോമദാസിന്റെ ചുട്ടി, മാര്‍ഗിയുടെ ചമയങ്ങള്‍ എന്നിവ മികവു പുലര്‍ത്തി. വേഷം, ആലാപനം, മേളം; ഇവയൊക്കെ പരസ്പരപൂരകങ്ങളായി നിന്ന് മികവു പുലര്‍ത്തിയപ്പോള്‍, ആസ്വാദകരെ വളരെ ആഹ്ലാദിപ്പിച്ച ഒന്നായി ദൃശ്യവേദിയുടെ നേതൃത്വത്തില്‍ കാര്‍ത്തിക തിരുനാള്‍ തിയേറ്ററില്‍ അവതരിക്കപ്പെട്ട 'കീചകവധം'.

ആദരാഞ്ജലികള്‍
ഈ മേളം ഇനിയില്ല. വാഹന അപകടത്തെ തുടര്‍ന്ന് രണ്ടു മാസമായി തൃശൂരില്‍ സ്വകാര്യ ആശുപത്രിയില്‍ ചികിത്സയില്‍ കഴിഞ്ഞു വരവെ, ആഗസ്റ്റ് 16-ന്‌ നമ്മെ വിട്ടുപിരിഞ്ഞ കഥകളി-പ്പഞ്ചവാദ്യ മദ്ദള കലാകാരന്‍, കലാമണ്ഡലം ശശിക്ക് കളിയരങ്ങിന്റെ ആദരാഞ്ജലികള്‍.

അടിക്കുറിപ്പ്:
• തിരശ്ശീലയ്ക്ക് പിന്നില്‍ വേഷക്കാര്‍ വദ്യ/സംഗീത കലാകാരന്മാരെ വന്ദിക്കുന്ന പതിവുണ്ട്. ഇവിടെ കലാമണ്ഡലം സോമന്‍, ഇവര്‍ക്കൊപ്പം തിരശ്ശീലക്കാരെക്കൂടി വന്ദിക്കുന്നതു കണ്ടു. ഇങ്ങിനെ ചെയ്യുന്നതു വഴി അവര്‍ കൂടി അരങ്ങിന്റെയും കളിയുടേയും ഭാഗമാവുന്നുണ്ട്. അധികമാര്‍ക്കും ചെയ്യുവാന്‍ തോന്നാത്ത ഒന്നാണിത്.
• രണ്ട് വര്‍ഷം മുന്‍പ് കലാമണ്ഡലം വിജയകുമാര്‍ മാലിനിയായി വേഷമിട്ട മറ്റൊരു 'കീചകവധം' ഇതേ വേദിയില്‍ അരങ്ങേറിയിരുന്നു. അതില്‍ നിന്നും മാലിനിയായുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ അരങ്ങിലെ പ്രവര്‍ത്തി ഏറെ മെച്ചപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട് എന്നതും സന്തോഷം നല്‍കുന്ന കാര്യമാണ്‌.

--