നെടുമുടിയിലെ കര്‍ണ്ണശപഥം

ഡിസംബര്‍ 25, 2010: മാത്തൂര്‍ കളരിയുടെ ആഭിമുഖ്യത്തില്‍ നെടുമുടി മാത്തൂര്‍ ഭഗവതി ക്ഷേത്രത്തില്‍ 'കര്‍ണ്ണശപഥം' കഥകളി അരങ്ങേറി. പത്മശ്രീ കലാമണ്ഡലം ഗോപി കര്‍ണ്ണനേയും മാത്തൂര്‍ ഗോവിന്ദന്‍കുട്ടി കുന്തിയേയും അവതരിപ്പിച്ചു. കലാമണ്ഡലം രാമചന്ദ്രന്‍ ഉണ്ണിത്താന്‍, മാര്‍ഗി വിജയകുമാര്‍, കലാമണ്ഡലം ഹരി ആര്‍. നായര്‍ തുടങ്ങിയവരായിരുന്നു മറ്റ് വേഷങ്ങളില്‍. പത്തിയൂര്‍ ശങ്കരന്‍കുട്ടി, കലാമണ്ഡലം ബാബു നമ്പൂതിരി എന്നിവരുടെ പാട്ടും കലാമണ്ഡലം കൃഷ്ണദാസ് (ചെണ്ട), കലാമണ്ഡലം അച്യുത വാര്യര്‍ (മദ്ദളം) എന്നിവരുടെ മേളവുമായിരുന്നു അന്നേ ദിവസം കളിക്കുണ്ടായിരുന്നത്. കലാമണ്ഡലം സുകുമാരന്‍, കലാനിലയം സജി എന്നിവരുടേ ചുട്ടിയും സന്ദര്‍ശന്‍ കഥകളി വിദ്യാലയത്തിന്റെ കോപ്പുകളുമായിരുന്നു നടന്മാരെ കഥാപാത്രങ്ങളാക്കിയത്.

ആസന്നമായ കുരുക്ഷേത്ര യുദ്ധത്തില്‍ തന്റെ ഭര്‍ത്താവ് വധിക്കപ്പെടുമോ എന്ന ശങ്കയില്‍ ഖിന്നയാവുന്ന ഭാനുമതിയേയും, അവളെ സമാധാനിപ്പിക്കുവാന്‍ ശ്രമിക്കുന്ന ദുര്യോധനനേയുമാണ്‌ ആദ്യ രംഗത്തില്‍ നാം കാണുന്നത്. ദുര്യോധനനെ കലാമണ്ഡലം രാമചന്ദ്രന്‍ ഉണ്ണിത്താന്‍ തരക്കേടില്ലാതെ അവതരിപ്പിച്ചപ്പോള്‍, സൂക്ഷ്മഭാവങ്ങളും ചലനങ്ങളും നല്‍കി ഭാനുമതിയെ ഏറെ മികച്ചതാക്കുവാന്‍ മാര്‍ഗി വിജയകുമാറിനു കഴിഞ്ഞു. അളവില്ലാതെ വളരുന്ന ഭയത്തെക്കുറിച്ച് പറയുമ്പോള്‍, അതിനെക്കുറിച്ചൊന്നോര്‍ത്ത് ഞെട്ടിയതിനു ശേഷമാണ്‌ ആട്ടത്തിലേക്ക് പോവുന്നത്. മാത്രമല്ല, തന്റെ ഭയം വെറുതേയല്ല, പാഞ്ചാലിയുടെ ശാപം മൂലമാണ്‌ എന്നൊരു കൂട്ടിച്ചേര്‍ക്കലും വിജയകുമാറിന്റെ ഭാനുമതിയില്‍ നിന്നുമുണ്ടായി. ദുര്യോധനനാവട്ടെ അഞ്ചുഭര്‍ത്താക്കന്മാരുള്ള, പാതിവ്രത്യശക്തിയില്ലാത്ത പാഞ്ചാലിയുടെ ശാപമൊന്നും തനിക്കേല്‍ക്കില്ല എന്നു പറഞ്ഞ്, ഭാനുമതിയുടെ ഈ സംശയം നിസ്സാരമായി തള്ളിക്കളയുകയും ചെയ്യുന്നു. ഒടുവില്‍ ദുര്യോധനന്‍ സ്നേഹത്തോടെ ഭാനുമതിയെ ആലിംഗനം ചെയ്യുമ്പോഴും, ഭാനുമതി ചിന്താധീനയായിത്തന്നെ തുടരുന്നു. (ചിത്രം ശ്രദ്ധിക്കുക) ആലിംഗനം ചെയ്യുന്ന വേളയില്‍ കൊണ്ടുവന്ന ഈയൊരു ഭാവമാറ്റം മാര്‍ഗി വിജയകുമാറിന്റെ ഭാനുമതിക്ക് വേറിട്ടൊരു വ്യക്തിത്വം തന്നെ നല്‍കിയെന്ന് ഉറപ്പിച്ചു പറയാം.

Images

ആ സമയം അവിടെയെത്തുന്ന കര്‍ണ്ണന്‍ ദുഃഖിതയായ ഭാനുമതിയെക്കണ്ട് കാര്യം തിരക്കുന്നു. കുരുക്ഷേത്രയുദ്ധത്തില്‍ താന്‍ വധിക്കപ്പെടുമോ എന്നു ചിന്തിച്ചാണ്‌ ഇവള്‍ ദുഃഖിക്കുന്നതെന്ന് പൂര്‍ത്തിയാക്കുവാന്‍ കര്‍ണ്ണന്‍ ദുഃര്യോധനനെ അനുവദിക്കുന്നില്ല. പിന്നീട് ഭാനുമതിയോട്, താന്‍ ജീവനോടെയിരിക്കുമ്പോള്‍ അപ്രകാരം സംഭവിക്കുക അസാധ്യമെന്ന് കര്‍ണ്ണന്‍ ഉറച്ചു പറയുന്നു. പദങ്ങള്‍ക്കിടയിലുള്ള ചെറിയ ആട്ടങ്ങളും പ്രതികരണങ്ങളും കൊണ്ട് സമ്പന്നമായിരുന്നു കര്‍ണ്ണനും ഭാനുമതിയും ഒരുമിച്ചുള്ള രംഗം. വല്ലഭന്‌ ആത്മതുല്യനായ നീ എനിക്ക് സോദരതുല്യനാണ്‌ എന്നു ഭാനുമതി പറയുമ്പോള്‍, തുല്യനല്ല സോദരന്‍ തന്നെയാണ്‌ എന്നാണ്‌ കര്‍ണ്ണന്റെ പ്രതികരണം. ഭാനുമതിയുടെ ഭയാശങ്കകളകറ്റുവാന്‍ കര്‍ണ്ണനു കഴിഞ്ഞതില്‍ തിരികെയെത്തുന്ന ദുര്യോധനന്‍ സന്തോഷിക്കുന്നു. കൂടിയാലോചനകള്‍ക്കായി മന്ത്രിമാര്‍ വന്നിട്ടുണ്ട് എന്ന് ദുഃശാസനന്‍ അറിയിച്ചതനുസരിച്ച് ദുര്യോധനന്‍ തന്ത്രഗൃഹത്തിലേക്ക് പോവുന്നു. കലാമണ്ഡലം ഹരി ആര്‍. നായര്‍ ദുഃശാസനന്‌ ആവശ്യമായ ചടുലതയോടെ "കാലിണകൈ തൊഴുതീടുന്നേന്‍..." എന്ന പദം ഭംഗിയാക്കി. ഗംഗയില്‍ ഒരു സ്നാനം കഴിഞ്ഞ് താനുടനെ എത്തിക്കോളാം എന്നു പറഞ്ഞ് കര്‍ണ്ണന്‍ നന്ദീതീരത്തേക്ക് പുറപ്പെടുന്നു.

താന്‍ രാധേയന്‍ തന്നെയാണോ എന്ന് കര്‍ണ്ണന്റെ സംശയത്തിനു കാരണമായ മൂന്ന് സന്ദര്‍ഭങ്ങളാണ്‌ കലാമണ്ഡലം ഗോപി മനോധര്‍മ്മമായി ഇവിടെ അവതരിപ്പിച്ചത്. ഒരിക്കല്‍ പല്ലക്കില്‍ പോവുകയായിരുന്നു കുന്തീദേവി വഴിയരികില്‍ തന്നെ കണ്ട് നിര്‍ത്തി സങ്കടപ്പെട്ട് പോവുന്നത്, പരശുരാമന്‍ ക്ഷത്രിയനെന്നു പറഞ്ഞ് തന്നെ ശപിക്കുന്നത്, കവചകുണ്ഡലങ്ങള്‍ വാങ്ങുവാനായി ഇന്ദ്രന്‍ ബ്രാഹ്മണവേഷത്തിലെത്തുമെന്ന് സൂര്യദേവന്‍ മുന്നറിയിപ്പു നല്‍കുന്നത് (പിന്നീട് കുന്തി സൂര്യദേവനാണ്‌ കര്‍ണ്ണന്റെ അച്ഛന്‍ എന്നറിയിക്കുമ്പോള്‍, അതിനാലാണ്‌ തനിക്ക് മുന്നറിയിപ്പു നല്‍കിയതെന്ന് കര്‍ണ്ണന്‍ ഓര്‍ത്തെടുക്കുന്നുമുണ്ട്.) എന്നീ കാര്യങ്ങളാണ്‌ കര്‍ണ്ണന്‌ താന്‍ ആരെന്ന് സംശയമുണ്ടാക്കുന്നത്. ഈ കഥാഭാഗങ്ങളെല്ലാം ആടുകമാത്രമല്ല, കര്‍ണ്ണന്റെ മനോവികാരവുമായി ഇവയെ ഭംഗിയായി കൂട്ടിയിണക്കുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട് എന്നതാണ്‌ കലാമണ്ഡലം ഗോപിയുടെ കര്‍ണ്ണനെ മികച്ചതാക്കുന്നത്. തുടര്‍ന്ന് ഗംഗോല്‍പത്തിയില്‍ ശിവന്‍ കാരണമായി ഗംഗയുടെ അഹങ്കാരം ശമിക്കുന്ന ഭാഗം മാത്രമായി ആടുകയുണ്ടായി. അപ്രകാരം ഗര്‍വ്വം നശിച്ച ഗംഗയില്‍ സ്നാനം ചെയ്താല്‍ ഏതു പാപവുമൊഴിയും, അതിനാല്‍ സ്നാനം കൊണ്ട് തനിക്കും സമാധാനം ലഭിച്ചേക്കാം എന്ന രീതിയിലാണ്‌ ഗോപിയാശാന്‍ ഗംഗയുടെ ഉല്‍പത്തി കഥ ഇവിടേക്ക് ചേര്‍ത്തുവെച്ചത്. ('ഗംഗോല്‍പത്തി' എന്ന ഉപകഥ ഇവിടെ വായിക്കാം.)

KarnaSapatham

Mathur Bhagavathi Temple, Nedumudi, Alappuzha

Written by

• Mali Madhavan Nair

Actors

• PadmaSri Kalamandalam Gopi as Karnan
• Mathur Govindankutty as Kunthi
• Kalamandalam Ramachandran Unnithan as Duryodhanan
• Margi Vijayakumar as Bhanumathi
• Kalamandalam Hari R. Nair as Dussasanan

Singers

• Pathiyoor Sankarankutty
• Kalamandalam Babu Namboothiri

Accompaniments

• Kalamandalam Krishnadas in Chenda
• Kalamandalam Achutha Warier in Maddalam

Chutty

• Kalamandalam Sukumaran
• Kalanilayam Saji

Kaliyogam

• Sandarsan Kathakali Vidyalayam, Ambalappuzha

Organized by

• Mathur Kalari

Date

കുന്തി കര്‍ണ്ണനെ കാണുവാനെത്തുന്നതും കര്‍ണ്ണന്റെ ജന്മരഹസ്യം അറിയിക്കുന്നതും മറ്റുമാണ്‌ തുടര്‍ന്ന്. 'കിഴക്കേക്കോട്ടയിലെ കര്‍ണ്ണശപഥം' കളിയിലെ കുന്തിയെ അപേക്ഷിച്ച് കൂടുതല്‍ മെച്ചപ്പെട്ട പ്രകടനം മാത്തൂര്‍ ഗോവിന്ദന്‍‍കുട്ടി ഇവിടെ കാഴ്ചവെയ്ക്കുകയുണ്ടായി. സന്ദര്‍ഭത്തിനു യോജിക്കാത്ത ആട്ടങ്ങളൊന്നും ഉണ്ടായില്ല എന്നതാണ്‌ എടുത്തു പറയേണ്ടത്. സൂര്യനുമായുള്ള സമാഗമവും മറ്റും കൂടുതല്‍ വിസ്തരിക്കാതെ ഒതുക്കത്തില്‍ ചെയ്യുകയും ചെയ്തു. കര്‍ണ്ണന്‍ കൂടെ വന്നില്ല എന്ന ദുഃഖത്തേക്കാളുപരി, തനിക്കു താങ്ങായവരെ പ്രതിസന്ധിഘട്ടത്തില്‍ കൈവിടില്ല എന്ന മകന്റെ തീരുമാനത്തില്‍ അഭിമാനിക്കുന്നൊരു അമ്മയായ കുന്തിയെയാണ്‌ ഇവിടെ കാണുവാനായത്. "സ്ത്രീത്വം ഭവതിയെ രക്ഷിക്കുന്നു...", "സുതരിലഗ്രജനിവന്‍...", "നിറഞ്ഞു ദയവു തുളുമ്പിയെങ്കില്‍..." എന്നീ പദഭാഗങ്ങളും; കുന്തി താന്‍ ജനിച്ച സാഹചര്യം വിശദീകരിക്കുമ്പോഴുള്ള കര്‍ണ്ണന്റെ മറുചോദ്യങ്ങളും സ്വതസിദ്ധശൈലിയില്‍ മികവോടെ അവതരിപ്പിക്കുവാന്‍ ഗോപിയാശാനും മനസുവെച്ചു. "സമസ്തമഹിമയുമെനിക്കവന്‍..." എന്ന ഭാഗത്ത് തന്നെ ദുര്യോധനന്‍ അംഗരാജാവായി വാഴിക്കുവാനുണ്ടായ സാഹചര്യം ചുരുക്കത്തിലൊന്ന് കുന്തിയെ ഓര്‍മ്മപ്പെടുത്തുന്നുമുണ്ട് കര്‍ണ്ണന്‍.

ഇപ്പോള്‍ പതിവായി കാണാറുള്ളതുപോലെ, തുടര്‍ന്നുള്ള ദുഃശാസനന്റെയും ദുര്യോധനന്റേയും പദങ്ങള്‍ ഒഴിവാക്കിയും "കഥയെല്ലാമറിവായി..." ചുരുക്കിയുമാണ്‌ ഇവിടെയും അവതരിക്കപ്പെട്ടത്. 'പെട്ടെന്നു വരുവാന്‍ ജ്യേഷ്ഠന്‍ നിര്‍ദ്ദേശിച്ചിരിക്കുന്നു...' എന്നു പറയുന്ന ദുഃശാസനനോട്, 'വന്നില്ലെങ്കിലോ?' എന്നും, വന്നില്ലായെങ്കില്‍ ജ്യേഷ്ഠന്‍ കോപിക്കുമെന്നു തുടര്‍ന്നു പറയുമ്പോള്‍, 'ജ്യേഷ്ഠന്‍ കോപിക്കുമെന്നോ, എനിക്കൊരു ചുക്കുമില്ല!' എന്നും മറ്റുമുള്ള കര്‍ണ്ണന്റെ അനാവശ്യ ആട്ടങ്ങള്‍ ഒഴിവാക്കാമായിരുന്നു. 'ദുഃശാസനന്‍ വന്നു പറഞ്ഞതുകേട്ട് നിന്നെ വിട്ടുപോകുമെന്നു കരുതിയോ?' എന്നു ചോദിക്കുന്ന കര്‍ണ്ണനോട് ദുര്യോധനന്‍ 'ഒരിക്കലുമില്ല!' എന്നു തീര്‍ത്തു പറയുന്നു. 'ഉറപ്പാണോ?' എന്നെടുത്ത് ചോദിച്ചിട്ടും ദുര്യോധനനു കുലുക്കമില്ലെന്നു കണ്ട്, 'എന്നാലിനെ വെറുതേ ഒരു ശപഥം ഇതാ പിടിച്ചോ!' എന്ന മട്ടിലായി പിന്നീടുള്ള കാര്യങ്ങള്‍. കര്‍ണ്ണന്റെ വിശ്വാസ്യതയെക്കുറിച്ച് ദുര്യോധനന്‌ ഒരു സംശയവുമുണ്ടാകുവാന്‍ തരമില്ല എന്നൊക്കെ വാദിച്ച് ദുര്യോധനന്റെ ആട്ടത്തെ ന്യായീകരിക്കാമെങ്കിലും, കര്‍ണ്ണന്റെ ശപഥത്തിനു പ്രസക്തി കൊണ്ടുവരുവാന്‍ ഈ ആട്ടം അവസരം നല്‍കുന്നില്ല. 'അവന്‍ പറഞ്ഞതു കേട്ട് മനസൊന്ന് ചെറുതായിളകി...' എന്നോ മറ്റോ ദുര്യോധനന്‍ ആടേണ്ടതുണ്ട്. 'ഒരിളക്കവും ഒരിക്കലും ഇനി വരരുത്!' എന്നു പറഞ്ഞ് കര്‍ണ്ണന്‌ ശപഥമെടുക്കുവാന്‍ എന്നാലേ അവസരമുണ്ടാവുന്നുള്ളൂ. അവസാനഭാഗത്തെ ഈ കല്ലുകടികള്‍ ഇവിടുത്തെ കളിയുടെ ശോഭയല്‍പം കുറച്ചു എന്നതാണ്‌ സത്യം.

UPDATE: മേല്‍ പറഞ്ഞ രീതിയില്‍ ദുഃശാസനന്റെ വാക്കുകള്‍ കേട്ട് മനസൊന്ന് ചെറുതായിളകി എന്ന ദുര്യോധനന്റെ ആട്ടം സന്ദര്‍ഭത്തിന്‌ അത്ര കണ്ട് യോജിച്ചതല്ല. അതിലും നല്ലത് ഇപ്രകാരം അവതരിപ്പിക്കുന്നതാണെന്നു കരുതുന്നു. 'ഉറപ്പാണോ?' എന്ന് കര്‍ണ്ണന്‍ ചോദിക്കുമ്പോള്‍, 'എനിക്ക് ഒരു സംശയവുമില്ല, പക്ഷെ ഇവന്റെ (ദുഃശാസനനെ ചൂണ്ടി) തെറ്റിദ്ധാരണ മാറ്റണമെന്നുണ്ടായിരുന്നു. അതിനാലങ്ങിനെ പറഞ്ഞു.' എന്നോ മറ്റോ ദുര്യോധനന്‌ ആടാമായിരുന്നു. അങ്ങിനെ പറയുമ്പോള്‍, 'ലോകത്ത് ഒരാള്‍ക്കും നമ്മളുടെ സ്നേഹബന്ധത്തില്‍ സംശയം തോന്നരുത്, അതിനുവേണ്ടി ഇതാ ഞാന്‍ ശപഥം ചെയ്യുന്നു...' എന്നു കര്‍ണ്ണന്‌ തുടരുകയും ചെയ്യാം. (കമന്റുകളില്‍ അംബുജാക്ഷന്‍ നായരുടെ കമന്റ് ശ്രദ്ധിക്കുക.)

ഉപകഥകള്‍

കര്‍ണ്ണനും കവചകുണ്ഡലങ്ങളും

• കവചകുണ്ഡലങ്ങള്‍ അണിഞ്ഞാണ്‌ കര്‍ണ്ണന്റെ ജനനം. ഇവയുള്ളപ്പോള്‍ കര്‍ണ്ണനെ വധിക്കുവാന്‍ ആരാലും സാധിക്കുകയില്ല എന്ന് സൂര്യഭഗവാന്‍ അനുഗ്രഹിക്കുകയും ചെയ്തിരുന്നു. ഇതറിയാവുന്ന ഇന്ദ്രന്‍ അര്‍ജ്ജുനന്റെ രക്ഷയെക്കരുതി കവചകുണ്ഡലങ്ങള്‍ കര്‍ണ്ണനില്‍ നിന്നും ദാനമായി ആവശ്യപ്പെടുവാന്‍ തീരുമാനിക്കുന്നു. ഇന്ദ്രന്റെ ഈ ഗൂഢോദ്ദേശം മനസിലാക്കുന്ന സൂര്യന്‍ കര്‍ണ്ണന്റെ സ്വപ്നത്തില്‍ ഒരു ബ്രാഹ്മണനായെത്തി, ഇന്ദ്രന്റെ തന്ത്രം അറിയിക്കുന്നു. ഒരിക്കലും അവ ദാനം ചെയ്യരുതെന്ന സൂര്യദേവന്റെ ആവശ്യം കര്‍ണ്ണന്‍ നിരാകരിക്കുന്നു. ദാനധര്‍മ്മത്തില്‍ നിന്നും കര്‍ണ്ണന്‍ പിന്മാറില്ല എന്നു കണ്ട്, അങ്ങിനെയെങ്കില്‍ ശത്രുസംഹാരത്തിനായി ഒരു ദിവ്യായുധം പകരം വരമായി വാങ്ങണമെന്ന് മകനെ സൂര്യന്‍ ഉപദേശിക്കുന്നു. സൂര്യഭഗവാന്‍ പറഞ്ഞതുപോലെ പിന്നീടൊരുനാള്‍ ഇന്ദ്രന്‍ ബ്രാഹ്മണവേഷത്തിലെത്തി കര്‍ണ്ണനോട് കവചകുണ്ഡലങ്ങള്‍ യാചിക്കുന്നു. വന്നിരിക്കുന്നത് ഇന്ദ്രനാണെന്നും, വരവിന്റെ ഉദ്ദേശവും അറിയാവുന്ന കര്‍ണ്ണന്‍ 'വൈജയന്തി' എന്ന ദിവ്യാസ്ത്രം ഇന്ദ്രനില്‍ നിന്നും കരസ്ഥമാക്കിയതിനു ശേഷം തന്റെ കവചകുണ്ഡലങ്ങള്‍ ദാനം ചെയ്യുന്നു. അര്‍ജ്ജുനനില്‍ പ്രയോഗിക്കുവാനാണ്‌ കര്‍ണ്ണന്‍ ഈ അസ്ത്രം കരുതിയതെങ്കിലും, ഘടോല്‍ക്കചനെ വീഴ്‍ത്തുവാനായി ഈ അസ്ത്രം ഉപയോഗിക്കുവാന്‍ പിന്നീട് കര്‍ണ്ണന്‍ നിര്‍ബന്ധിതനായി.

കലാമണ്ഡലം ഗോപിക്ക് കര്‍ണ്ണനെ ഇത്രത്തോളം വേദിയില്‍ ഫലിപ്പിക്കുവാനായത് പാട്ടുകാരുടേയും മേളക്കാരുടേയും പിന്തുണകൊണ്ടു കൂടിയാണ്‌. നിറഞ്ഞു ദയവു തുളുമ്പേണ്ടപ്പോള്‍ അക്ഷരാര്‍ത്ഥത്തില്‍ ദയവു തുളുമ്പുന്ന ആലാപനമായിരുന്നു പത്തിയൂര്‍ ശങ്കരന്‍കുട്ടി, കലാമണ്ഡലം ബാബു നമ്പൂതിരി തുടങ്ങിയവരുടേത്. കര്‍ണ്ണനോട് 'ക്ഷമിക്കേണ'മെന്നു യാചിക്കുന്ന കുന്തിയെക്കേട്ടു ഞെട്ടുന്ന കര്‍ണ്ണന്റെ ഞെട്ടല്‍ കലാമണ്ഡലം കൃഷ്ണദാസിന്റെ ചെണ്ടയില്ലായിരുന്നെങ്കില്‍ ഇത്രത്തോളം പ്രേക്ഷകര്‍ക്ക് അനുഭവവേദ്യമാവില്ലായിരുന്നു. കര്‍ണ്ണന്റെ പദങ്ങള്‍ക്കു മാത്രമല്ല, മറ്റു കഥാപാത്രങ്ങളുടെ പദഭാഗങ്ങളിലെ കര്‍ണ്ണന്റെ ചലനങ്ങള്‍ക്കും കൃഷ്ണദാസിന്റെ ചെണ്ട ആവശ്യത്തിനു കൂടിയിരുന്നു. മാര്‍‍ഗി വിജയകുമാറിന്റെ ഭാനുമതിയുടെ സൂക്ഷ്മചലനങ്ങള്‍ക്ക് മിഴിവേകിയത് കലാമണ്ഡലം അച്ചുതവാര്യരുടെ മദ്ദളമായിരുന്നു. കലാമണ്ഡലം സുകുമാരന്‍, കലാനിലയം സജി എന്നിവരുടെ ചുട്ടി മികവു പുലര്‍ത്തിയപ്പോള്‍ സന്ദര്‍ശന്‍ കഥകളി വിദ്യാലയത്തിന്റെ കോപ്പുകള്‍ക്ക് പതിവു ഭംഗി കണ്ടില്ല. (കലാമണ്ഡലം ഗോപിയുടെ വേഷങ്ങള്‍ക്ക് ഇതിലും നല്ല ഞൊറിയും മറ്റുമാണ്‌ സാധാരണ കാണാറുള്ളത്!) അനാരോഗ്യം കാരണമായി പള്ളിപ്പുറം ഉണ്ണികൃഷ്ണന്‌ എത്തുവാന്‍ കഴിയാതിരുന്നതും വേഷങ്ങളുടെ ഉടുത്തുകെട്ടിന്റെ മോടി കുറച്ചു. ദുര്യോധനന്റെ തിരനോട്ട സമയത്തു പിടിച്ച പിന്‍ഭാഗം ഇല്ലാതിരുന്ന മേല്‍ക്കട്ടിയും അഭംഗിയായി തോന്നി.

ചുരുക്കത്തില്‍‍; മാര്‍‍ഗി വിജയകുമാറിന്റെ ഭാനുമതി, കലാമണ്ഡലം ഗോപിയുടെ കര്‍ണ്ണന്‍, ഒരു പരിധിവരെ മാത്തൂര്‍ ഗോവിന്ദന്‍‍കുട്ടിയുടെ കുന്തി, മികവു പുലര്‍ത്തിയ മേളവും സംഗീതവും; ഇവയൊക്കെക്കൊണ്ട് ഏറെ ഹൃദ്യമായ ഒരു അരങ്ങായിരുന്നു നെടുമുടി മാത്തൂര്‍ ഭഗവതി ക്ഷേത്രത്തിലേത്. ഇവയുടെ മികവൊന്നുകൊണ്ടു മാത്രം അവസാനഭാഗങ്ങളിലെ കല്ലുകടികള്‍ നമുക്ക് മറക്കുകയും ചെയ്യാം.
--